Als er over verduurzaam verpakken wordt er gesproken, gaat het vaak over het gebruik van minder plastic en meer papier. Dit lijkt de consument in ieder geval aan te spreken maar of dit ook daadwerkelijk duurzamer is, is een tweede. Wat bedoelen we überhaupt met duurzaam? En hoe kunnen we dat meten?

Tijdens mijn afstuderen vorig jaar aan de U Twente lag de focus op het maken van een strategie voor het verduurzamen van verpakkingen. Hier leerde ik veel over het vak van verpakkingskundige, de functies van verpakkingen en hoe duurzaamheid hierbij een steeds grotere rol speelt. Duurzaamheid kan worden gedefinieerd door “het voorzien van de behoeften van de huidige generatie, zonder daarbij de toekomstige generatie in hun behoefte te beperken” of “de balans tussen mens, milieu en economie te behouden”. Of deze definities nou de kern van duurzaamheid bevatten of niet, ze blijven tot op een bepaald level vaag. Daarom is het van belang om methodes te gebruiken die keuzes voor het verduurzamen van verpakkingen mogelijk maken, berustend op feiten. Hier komen levenscyclus analyses (LCA) om de hoek kijken.

In een LCA kan de gehele levenscyclus van een verpakking worden geanalyseerd, van productie tot aan de eventuele recycling. De modellen die hiervan worden gemaakt berusten op databases. Zulke databases zijn van grote waarde aangezien ze feitelijke data bevatten van welke processen welke stoffen uitstoten, en daarmee welke impact ze hebben op het milieu. Als alle relevante processen worden gemodelleerd, wordt de impact duidelijk. Nu kunnen we dus een getal hangen aan de impact van een verpakking, maar dan nog blijft de vraag: wanneer is deze duurzaam?

Die vraag is helaas niet gelijk te beantwoorden. Allereerst moet bepaald worden naar welke indicator voor duurzaamheid wordt gekeken (bijvoorbeeld de carbon footprint), daarnaast zou bepaald moeten worden welk getal duurzaamheid aangeeft. Dit is erg moeilijk. Wat wel te beantwoorden is, is of een verpakking duurzamer is dan een alternatief. Wanneer beide verpakkingen op dezelfde manier worden gemodelleerd in een LCA kunnen zij worden vergeleken. Op deze manier kan dus worden bekeken welke verpakking duurzamer is en een zo duurzaam mogelijke verpakking kan dan worden ontworpen.

De conversie van plastic naar kartonnen verpakkingen is vaak een goede keuze mits de juiste eigenschappen behouden blijven. Deze keuze moet echter gemaakt worden op een controleerbare en meetbare manier, bijvoorbeeld door een LCA. In plaats van enkel de anti-plastic hype te volgen. Kijk naar de feiten.

Deze column wordt verzorgd door de Vereniging Nederlandse Verpakkingskundigen (www.verpakkingskundigen.nl) en is dit keer geschreven door Stijn Eikenaar van DESTYN. Hij geeft de pen door aan van Romuald van Blokland van Cahe Verpakking.